Een zeer interessante plek in Italië is Pompeï. De huidige gemeente maakt onderdeel uit van het stadsdistrict van Napels. Toch refereren we naar een Pompeï van lang vervlogen tijden, namelijk de Romeinse provinciestad die bestond in de periode van de zevende eeuw voor Christus tot de eerste eeuw na Christus. Deze oude stad is een grote archeologische vondst die werd ontdekt aan het einde van de 18e eeuw. Toen werden grote delen van deze Romeinse stad blootgelegd en bleken deze bijzonder goed geconserveerd te zijn. De stad werd overvallen door een vulkaanuitbarsting op de Vesuvius waarbij de bewoners omkwamen door een laag hete as.
Naast dat vele delen van de stad zelf bewaard zijn gebleven, zijn sommige bewoners dit ook. Zij werden letterlijk overvallen door het rook van de vulkaan en zijn soms nog aangetroffen in de positie van hun laatste handelingen. Hiermee is Pompeï misschien wel de meest unieke archeologische site van onze planeet. Het is geheel terecht dat Pompeï een plaats heeft op de werelderfgoedlijst van UNESCO. Jaarlijks trekken zo’n tweeënhalf miljoen toeristen naar deze plek.
Pompeï werd gesticht ergens in de zevende eeuw voor Christus. Dit gebeurde toen de Osken, de oudste bewoners van Zuid Italië zich hier vestigden. Dat deden zij op een stukje hoger gelegen landschap langs de rivier de Samo. Amper een eeuw later waren het de Etrusken die het hier voor het zeggen kregen. Dit bleef zo tot de zeeslag bij Cumae. Tijdens deze zeeslag in het jaar 474 voor Christus werden de Etrusken verslagen en viel Pompeï onder invloed van de Samnieten, een volk dat afkomstig was uit het zuidelijk deel van de Apennijnen. Deze Samnieten vormden een bondgenootschap met de Romeinen zo rond de derde eeuw voor Christus. De Romeinse invloeden namen toe, maar Pompeï was officieel nog niet Romeins.
In het jaar 80 voor Christus werd de plaats een officiële Romeinse colonia. Vanaf dan kreeg het de naam Colonia Veneria Cornelia Pompeianorum, de eerste stadsnaam waarin we de naam Pompeï tegengekomen. Veneria verwijst naar Venus, die beschermgodin van de stad was. Cornelia was de familienaam van de dictator Sulla die op dat moment de grote Romeinse machthebber was. In deze periode werd Pompeï een belangrijke en levendige stad. Volgens schattingen zouden er maximaal 30.000 mensen hebben gewoond. In het jaar 59 vonden er opstanden plaats die werden uitgevochten in het amfitheater. Inwoners van het naburige Nuceria gingen heftig op de vuist met de bewoners van Pompeï. Vele doden waren te betreuren en keizer Nero verbood voor een periode van tien jaar om nog gladiatorenspelen te houden.
Het heeft nooit meer zover mogen komen want op 24 augustus van het jaar 79 vond er een destructieve vulkaanuitbarsting op de Vesuvius plaats. Een vier meter dikke laag van vulkanische as en andere brokstukken vernietigden Pompeï en alles wat er leefde. Van deze vulkaanuitbarsting is een uniek document van de hand van Plinius de Jongere bewaard gebleven. In twee brieven aan de geschiedschrijver Tacticus beschrijft hij de uitbarsting van de Vesuvius. Hij was toen 17 jaar oud en verloor zijn oom bij deze ramp. De brieven zijn een blijvend getuigenverslag. Pompeï was in een keer totaal vernietigd.
Tegenwoordig is Pompeï een grote tijdscapsule. De plaats was een bruisende Romeinse stad met tal van interessante voorzieningen. Zo was er een amfitheater, waren er badhuizen, villa’s en een voor die tijd moderne watervoorziening in de vorm van een aquaduct. De enorme ramp met de Vesuvius heeft ervoor gezorgd dat al deze sporen eeuwenlang onder de grond hebben gelegen. Hierdoor zijn tal van gebouwen in zeer goede staat gebleven en er zijn zelfs burgers bedekt onder de laag met as die in versteende toestand zijn teruggevonden.
Er zijn nog veel sporen van de belangrijke handel en nijverheid waarop Pompeï economisch draaide. Zo is er nog een oven van de bakkerij te bewonderen. Bij de bakkerij staan bovendien enkele fraaie maalstenen waarop het graan tot bloem werd vermalen.
Een andere bijzondere bezienswaardigheid die je kunt zien in Pompeï is de voorloper van het huidige restaurant. Grote delen van het Thermopodium zijn nog intact. Dit was een plek waar de bewoners van Pompeï kant-en-klaarmaaltijden konden bestellen. In tegenstelling tot nu was het bestellen van kant-en-klaarmaaltijden buiten de deur een teken van armoede, want dat betekende dat je thuis geen keuken had.
De Romeinen hadden een kunst gemaakt van het baden. De kleedruimte, het apodyterium is een zeer mooi bewaard gebleven voorbeeld van een kleedruimte van een badhuis. Zelfs de kledingnissen waarin de badgasten een kleding legden zien er nog uit alsof ze gisteren gebruikt waren.
Een absoluut hoogtepunt ligt in het zuidoostelijke deel van Pompeï, namelijk het amfitheater. Deze is door de dikke laag as zeer goed bewaard gebleven. De arena zelf had een oppervlakte van 66 × 34 meter. Met de tribune erbij was het amfitheater 135 × 104 meter. Naast dat het theater werd gebruikt voor gladiatorengevechten, was het oorspronkelijk de bedoeling dat hier toneelvoorstellingen werden gehouden. Politieke bijeenkomsten vonden ook regelmatig plaats in het amfitheater.
Naast de hierboven beschreven bezienswaardigheden, zijn er nog tal van andere interessante restanten van bouwwerken te bewonderen. Zo zijn er nog enkele winkeltjes en tempels zeer goed bewaard gebleven. De straten liggen er op sommige plekken nog bij alsof er gisteren nog Romeinen over liepen.
Als je in de regio Napels bent is Pompeï zeker de moeite van een bezoek waard. Er is geen betere plek waar je veel kunt leren over de Romeinen en hun manier van leven. Het maakt allemaal een grote indruk, zeker met de wetenschap van wat er gebeurd is.
